U Srbiji svake godine od raka debelog creva oboli oko 4.500 ljudi. U zavisnosti od stadijuma bolesti, pacijenti po medicinskom protokolu prolaze put od zračenja, operacije do primanja hemoterapije. Savremena hirurgija omogućava da se, sem klasične hirurške intervencije, mogu obavljati i laparoskopske operacije, koje spadaju u manje invazivne intervencije i posle kojih se pacijent brže oporavi.
Prof. dr Goran Barišić, iz Klinike za digestivnu hirurgiju – Prve hirurške klinike Kliničkog centra Srbije, pojašnjava da laparoskopska hirurgija podrazumeva izvođenje operacije pomoću specijalne kamere i instrumentima koji se u trbušnu duplju uvode kroz male otvore (5 do 12 milimetara), pri čemu se tok operacije posmatra na ekranu. Cilj laparoskopske hirurgije je maksimalna redukcija hirurške traume, kako bi bolesnici imali što manje bolova i neugodnosti posle operacije i da bi se što pre oporavili i vratili uobičajenim aktivnostima. Ovo se postiže pre svega izbegavanjem velikog reza na trbušnom zidu, koji je najčešće neophodan u većini klasičnih operacija debelog creva.
– Često se misli da laparoskopska hirurgija isključuje postojanje hirurškog reza odnosno rane. U nekim slučajevima, kad je organ koji se odstranjuje mali (na primer u slučaju žučne kese ili slepog creva) nije potreban hirurški rez jer se organ vadi iz trbušne duplje kroz neki od otvora napravljenih za plasiranje instrumenata ili kamere. Kod većine laparoskopskih operacija debelog creva neophodan je mali rez koji se najčešće pravi iznad pubične kosti (kao kod carskog reza), kako bi se kroz taj otvor izvadio deo debelog creva. Zbog manje hirurške traume znatno je smanjen postoperativni bol, bolja je postoperativna plućna funkcija, brže se uspostavlja rad creva, tako da pacijenti već prvog dana posle operacije mogu da piju tečnost, a potom i da uzimaju hranu. Zbog toga je oporavak brži, pa je i ležanje u bolnici nekoliko dana kraće – naglasio je dr Barišić.
Brojne studije su dokazale da se laparoskopskim pristupom može uraditi onkološki ispravna, odnosno radikalna operacija, što znači da su šanse za izlečenje iste kao i u klasičnoj hirurgiji. Nažalost, nije uvek moguće operaciju obaviti laparoskopskim putem. To zavisi od više faktora, od kojih su najznačajniji vezani za bolesnika, odnosno njegovu telesnu konstituciju, vrstu bolesti, veličinu i položaj tumora, da li je karcinom metastazirao, da li je osoba ranije imala neku operaciju… Važan faktor je i znanje i iskustvo hirurškog tima.
– Nekada se operacija započne laparoskopski, ali se zbog teškog, najčešće neočekivano komplikovanog operativnog nalaza, mora završiti na klasičan način. Zato je preoperativna dijagnostika izuzetno važna u proceni i odabiru načina lečenja. Da bi se laparoskopska hirurgija uspešno obavila, neophodno je, pored dobre tehničke opremljenosti, imati i posebno edukovan tim koji, pored hirurga, uključuje i radiologe, anesteziologe, patologe, onkologe. To se pre svega odnosi na laparoskopsku hirurgiju raka završnog dela debelog creva, odnosno rektuma. Kao i u klasičnoj, laparoskopska hirurgija rektuma je potpuno drugačija od hirurgije kolona, jer je znatno teža i kompleksnija, pre svega zbog skrivenog položaja rektuma i njegovih složenih odnosa sa važnim organima i neurovaskularnim strukturama u maloj karlici – pojašnjava dr Barišić.
Ove operacije mogu dovesti do brojnih posledica, kao što su nemogućnost kontrole stolice, impotencija, poremećaji ejakulacije i mokrenja, što drastično narušava kvalitet života bolesnika. Stoga se u nekim razvijenim zemljama hirurgijom karcinoma rektuma mogu baviti samo iskusni kolorektalni hirurzi u specijalizovanim centrima koji su tehnički i kadrovski opremljeni za izvođenje ovakvih zahvata.
– Inicijalni troškovi laparoskopskih operacija nešto su veći u odnosu na klasične zbog specijalne opreme i instrumenata neophodnih za izvođenje laparoskopskih operacija, ali kada se tome doda brži oporavak bolesnika, kraće ležanje u bolnici i brži povratak na posao, razlike u troškovima nisu tako značajne. U našoj zemlji se laparoskopska hirurgija debelog creva sve više radi, zahvaljujući boljoj tehničkoj opremljenosti i edukaciji kadrova. Na Prvoj hirurškoj klinici praktično se obavlja duže od 10 godina – dodao je dr Barišić.
Pored svih operacija raka debelog creva, laparoskopskim putem se operišu i benigne bolesti debelog creva, kao što su inflamatorne bolesti creva, divertikuloza, hronična opstipacija, prolaps, odnosno ispadanje debelog creva, materice, vagine i mokraćne bešike…
Izvor:politika.rs
