Kako prepoznati organski proizvod?
Potrošači su često u zabuni kako da prepoznaju organski proizvod jer se susreću sa mnogim terminima poput bio, eko i 100% prirodno koji stvaraju nedoumicu. Kako prepoznati organski proizvod?
Kada mislimo na organsku hranu, mi mislimo na namirnice koje su uzgajane u kontrolisanoj sredini, na čistom zemljištu, bez pesticida i hemikalija, ali prva zabluda u koju lako upadamo jeste to što vrlo često proizvode organske proizvodnje retko možemo da prepoznamo na prvi pogled.
Dobrobiti organske hrane su višestruki, ali je veoma važno da budemo više informisani o tome kako da razlikujemo organske proizvode od onih koji su proizvedeni na konvencionalni način.
Ako kupujemo sezonsku hranu imamo veće šanse da kupimo hranu koja se ne gaji konvencionalnim metodama proizvodnje, ali ni to nije garancija. Često se misli da crvljivo voće ne sadrži hemikalije, ali to može biti i posledica pogrešnog tretiranja prilikom proizvodnje. Sa druge strane, kako organski proizvodi imaju karakterističan ukus, miris i boju, pojedinci mogu biti sigurni da je proizvod organski tek pošto ga probaju.
Oznake “Eko”, “Bio”, pa i “Organsko” ne znače da je proizvod organski
Prilikom kupovine organskih proizvoda trebalo bi da postoji doza opreza budući da oznake “Eko”, “Bio”, pa i “Organsko” ne znače da je proizvod organski. Ukoliko proizvod ima sertifikat, mora da ima i odgovarajuću etiketu koja potvrđuje njegovu ispravnost.
Da li kada kupujete organsku hranu obraćate pažnju na to da li je na ambalaži istaknut znak “organski proizvod”?
Proizvod koji je proizveden u skladu sa standarima organske proizvodnje i zakonom mora da sadrži nacionalni znak, na vidiljivom mestu, sa jasnim natpisom.
Nacionalni znak garatuje da je proizvod prošao kroz proces kontole i sertfikacije u skladu sa strogim regulativama od strane sertifikacionog tela, koje opet kontroliše Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine.
Kako se dobija nacionalni znak?
Dobijanjem sertifikata od ovlašćene kontrolne organizacije stiče se pravo na korišćenje nacionalnog znaka “organski proizvod” i logotipa sertifikacionog tela na etiketi proizvoda. Dakle, sertifikat je jedina garancija potrošaču da je organski proizvod proizveden u skladu sa standardima organske poljoprivrede.
Sertifikacija je postupak koji sprovode ovlašćene kontrolne organizacije za organsku poljoprivredu i na osnovu kojeg izdaju pismeno uverenje – sertifikat, kojim potvrđuju da je organski proizvod proizveden u skladu sa Zakonom o organskoj proizvodnji (Sl.glasnik RS, br. 30/10). Sertifikat se izdaje na osnovu izveštaja stručne kontrole i važi godinu dana od dana izdavanja, nakon čega sledi resertifikacija, odnosno obnova sertifikata za naredni proizvodni ciklus, dakle, ovaj postpuak se ponavlja svake godine.
Obeležavanje proizvoda na ovakav način je važan element sertifikacije i njegova funkcija je da praktično odvoji organske proizvode od ostalih “lažnih” organskih proizvoda, zbog toga etiketa mora sadržati sve informacije u skladu sa zakonskom regulativom na osnovu kojih kupac može da proceni da kupuje sertifikovan organski proizvod.
Šta znači kad je proizvod u periodu konverzije?
Poljoprivredni proizvodi koji su u prelaznom periodu (period konverzije koji obično traje od 2 do 3 godine) još uvek ne mogu da budu označeni kao organski proizvod iako se već proizvode metodama organske proizvodnje.
Proizvodi koji nose oznaku “Proizvod iz perioda konverzije” još uvek nisu dobili statuts organskog prouzvoda.
Period konverzije u organskoj poljoprivredi predstavlja vremenski period koji je potreban za prelazak sa konvencionalnog načina proizvodnje na organski, a tokom kog proizvođač na prijavljenim zasadima za sertifikaciju primenjuje metode organske proizvodnje.
Tokom perioda konverzije proizvođač vodi evidenciju o proizvodnji u formi knjige polja, koja je neophodna i obavezna radi dobijanja sertifikata. I nakon izdavanja sertifikata od strane kontrolne organizacije, proizvođač je i dalje u obavezi da aktivno popunjava knjigu polja koja je sastavni deo organske poljoprivrede.
Nakon isteka perioda konverzije, proizvod stiče oznaku “organski proizvod” koja je obavezna na etiketi svakog proizvoda i služi za raspoznavanje organskih proizvoda od proizvoda iz perioda konverzije i konvencionalnih proizvoda.
Šta još organski prozvod mora da sadrži?
Pored nacionalnog znaka za obeležavanje organskih proizvoda, etiketa mora da sadrži podatke o entitetu koji je odgovoran za proizvod (proizvođač ili trgovac) i kod kontrolne organizacije koja je izvršila proces stručne kontrole i donela odluku o sertifikaciji.
Ovi podaci su obavezni elementi etikete, dok su EU logo za organski proizvod (uz navođenje porekla proizvoda) i sertifikacioni znak kontrolne organizacije neobavezni elementi etikete. Ukoliko prizvođač odluči da upotrebljava EU logo, u obavezi je da uz taj logo navede poreklo proizvoda.
Logo EU za organski proizvod nije dozvoljen za proizvode u periodu konverzije i za proizvode koji mogu da se pozovu na organski status samo u listi sastojaka (manje od 95% organskih sastojaka poljoprivrednog porekla).
U Srbiji je organska proizvodnja regulisana Zakonom o organskoj proizvodnji (”Službeni glasnik RS”, broj 30/10 od 7.5.2010. god.), koji je stupio na snagu 1.01.2011. godine. Sistem kontrole organskih proizvoda u Srbiji je uspostavljen po ugledu na sistem kontrole koji je propisan regulativama Evropske Unije, i to Uredbom Saveta (EZ) br. 834/2007 i Uredbom Komisije (EZ) br. 889/2008.
Izvor: organicnet.com
