Argan – Drvo života za bolesti srca, karcinom prostate, kod upala, ublažava reumu, obnavlja kožu
Drvo argan staro 25 miliona godina raste na 8000 kvadratnih kilometara u jugozapadnom dijelu Maroka, a ostalo je samo 20 miliona stabala. Po svojim osobenostima, jedinstvena je biljka na svetu. Naučnici su to otkrili tek nedavno i slučajno. Pošli su sa grupom znatiželjnika u selo Tamlast , nedaleko od marokanske luke Agadir, da vide divlje drveće zbog čijeg su se uklanjanja pobunili do tada mirni seljaci berberskog porekla. Drvo koje su botaničari nazvali argan (Argnie) i svrstali u porodicu Sapotaceen, za gradske vlasti Agadira bilo je ruglo u zaleđu luke, pa su posekli 15 000 starih, suvih stabala.
Znatiželjnici su bili razočarani neprivlačnim drvetom punim trnja, a naučnici zatečeni i poraženi saznanjem da je njihovoj pažnji promakla jedna od najređih biljaka na svetu. Kada su počeli da ispituju argan, bilo im je jasno i zbog čega su se Berberi pobunili. Ono je zaista bilo drvo života, kako su ga nazvali.
ČUDESNE OSOBINE
Argan raste u surovim polupustinjskim predelima, gdje gotovo i da nema uslova za život. Ali tako je od miocena. Kada su se kontinenti odvojili, argan, koji je verovatno nekada ozelenjavao južne dijelove današnje Evrope i Južne Amerike, ostao je sa afričke strane Atlantika. Opstao je 25 miliona godina samo zahvaljujući čudesnim osobinama koje mu je priroda podarila. Prkosi suši, pustinjskim vjetrovima i žestokom suncu šireći svoju krošnju prečnika četrnaest metara, na stablu visokom deset metara. Lišće mu je sitno, ali mesnato, a plod koji rađa svake druge godine sočan i nalik na rumenu bijelu šljivu sa tri zrna sjemena zaštićena ljuskom šesnaest puta tvrđom od lješnika. Izgleda kao voćka iznikla na najplodnijoj zemlji na svetu. Ali, argan ne bi mogao da raste na takvom tlu, utvrdili su naučnici pokušavajući da ga zasade i očuvaju. Milioni godina u surovim uslovima, usporili su sve biljne procese u njemu. I fotosinteza se sporije odvija, a drvo čuva vodu i u granama, i u lišću, i u korenju koje prodire u zemlju i do trideset metara duboko. Ima još jednu nesvakidašnju osobinu – za vrijeme dugogodišnjih suša odrekne se ploda, odbaci lišće i naizgled umre. To je stanje mirovanja, nalik na hibernaciju kod životinja, koje može da potraje i cijelo desetleće. Prva kiša će ga vratiti u život.
IZVOR ŽIVOTA
Tako je drvo koje ne umire, još za drevna berberska plemena postalo izvor života. Ono ih je štitilo od nepogoda, od njega su dobijali građu da bi ojačali svoje kuće od ilovače, njime su se grijali, lišćem hranili koze koje su gajili, a tokom jula, avgusta i septembra brali zrele plodove kojima su se sladili, a osušene čuvali da bi pravili mirisno ulje za jelo i liječenje.
Plodovi su im bili najznačajniji. Oni su im omogućavali opstanak u vreme suše i nemaštine, a ulje, čije ljekovite osobine nisu mogli da objasne, spas od bolesti i zaraze. Iako je argan teško opstajao u prirodi, ljudi su se oslanjali na njega i tako preživljavali. Tek najnovija istraživanja ploda argana na univerzitetu u Kvebeku u Kanadi pokazala su da je jedna od najvrednijih i najskupocenijih životnih namirnica. Meso ploda sadži 20% šećera, 13% celuloze, 6% belančevina i 2% masti. Ulje u sjemenki ploda sadrži 80% masnih kiselina, vitamin A, mnoštvo alfa-tokoferola (vitamin E), antioksidanse i antibiotske supstance. Svetlocrvene ili dukat boje, gusto i nagorko kao orah, dobar je začin tartufima, kavijaru, ostrigama i medu.
SKUPOCENI NARODNI LEK
Ipak, najznačajnija je ljekovitost ovog ulja. Još nedovoljno ispitano, zbunjuje i same naučnike. Pokazlo se da blagotvorno djeluje na bolesti srca, alchajmerovu bolest, karcinom prostate, kao antibakterijsko sredstvo kod raznih upala, a smanjuje količinu holesterola u krvi. Dalje, sprečava nastanak ateroskleroze, ublažava reumu, obnavlja kožu i usporava njeno starenje. Ovaj narodni lek berberska plemena spravljaju od davnina. Zanimljivost je da za vreme berbe, na drvo puštaju koze. One se penju na drvo, hrane se plodovima i ispljunu seme, jer branje nije moguće zbog trnja po stablu i granama drveta. Potom muškarci razbijaju tvrdu ljusku semenki, ali tako da jezgro ostane neoštećeno. Kada se jezgra osuše, žene nastavljaju posao. Jezgra se dugo peku na tihoj otvorenoj vatri, a potom mrve i preliju mlakom vodom. Kaša koja se dobije mesi se pola dana, sve dok ne postene glatke kao pasta iz koje se polako izdvaja ulje. Ono se otače i ostavlja da se izbistri nekoliko dana i tek tada koristi.
Dugotrajan i nimalo lak postupak dobijanja arganovog ulja mogao bi da se ubrza i pojednostavi savremenom tehnologijom kada bi argana bilo u izobilju. Ovako,kada se zna da je preostalo samo 20 miliona stabala koja rađaju svake druge godine, a za litar ulja treba više od 30 kilograma voća, nade da će čovečanstvo vijekovima imati prirodni eliksir života veoma su male. Ipak treba verovati u čuda: Možda će arghan uspeti da opstane…
